klasztor Na Strahovie

klasztor Na Strahovie

Jesteśmy na ulicy Dlabačov. Po lewej stronie widzimy główną bramę z posągiem św. Norberta – według projektu Anselma Lurago z 1742 roku. Jest to wejście do klasztoru Na Strahovie (Strahovský Klášter, Královská kanonie prémonstrátů na Strahově) (Strahovské nádvoří 1/132), najstarszego norbertańskiego klasztoru w Czechach, założonego w 1140 roku przez księcia Władysława II i jego żonę Gertrudę z pomocą biskupa praskiego Jana i biskupa ołomunieckiego Jindřicha Zdíka.

Liczne przebudowy zmieniały oblicze tego miejsca, każda epoka pozostawiła coś po sobie. Są tu widoczne elementy renesansu, gotyku, baroku, wyraźnie widać też fragmenty wczesnoromańskie.

Po lewej stronie widzimy kościół św. Rocha (kostel sv. Rocha) wzniesiony w latach 1603-1612 według projektu Giovanniego Marii Filippiego z inicjatywy Rudolfa II. Od 1987 roku mieści się w nim Galeria Miro, w której organizowane są czasowe wystawy.

Godziny otwarcia: codziennie 10.00 – 17.00

Na dziedzińcu kolejny posąg św. Norberta – barokowe dzieło Jana Antonína Quitainera.

Klasztorne budynki po prawej powstały na romańskich fundamentach z około 1263 roku (wcześniej była tam drewniana budowla, która spłonęła w 1258 roku).

Od początku klasztor słynął z biblioteki (Strahovská knihovna) (budynek po prawej), której zbiory były wzbogacane przez kilka wieków, a która do dziś otrzymuje wiele darowizn i spadków w postaci dzieł literatury. Jest tu najstarszy, największy i najcenniejszy księgozbiór w kraju. Oprócz inkunabułów (1500 sztuk), cennych rękopisów (3000 sztuk) i kolekcji specjalnych, zawiera około. 200000 książek – spuściznę nie tylko czeskich pisarzy. W 1953 roku utworzono na terenie klasztoru Muzeum Piśmiennictwa Narodowego (Památník národního písemnictví). Najcenniejsze i najbardziej okazałe pomieszczenia biblioteki są dostępne dla publiczności – wejście w budynku po prawej stronie kościoła.

Najbardziej interesującym wnętrzem muzeum jest Sala Teologiczna (Teologický sál) zbudowana w

latach 1671-1674 przez Giovanniego Domenico Orsiego za czasów opata Jeronýma Hirnhaima (1671-1679), ozdobiona malowidłami zakonnika strahovskiego klasztoru Siarda Františka Noseckiego. Piękne masywne regały mieszczą 18000 woluminów: biblie o historycznej wartości, pisma ojców kościoła, ogromny zbiór zachodniej europejskiej literatury chrześcijańskiej. Inne ciekawe eksponaty w sali to np. XVII-wieczne geograficzne i astronomiczne globusy, w gablotach – ilustrowane rękopisy.

Korytarz, który prowadzi do kolejnej sali, to Strahovski gabinet osobliwości (Strahovský kabinet kuriozit). Wypełniają go dziwy świata przyrody: suszone węże morskie, krokodyle, muszle, motyle, żółwie, jaszczurki, kły, poroża – pozostałości majątku barona Karla Jana Ebena kupionego dla klasztoru w 1798 roku. Perłą kolekcji jest zdobiony iluminacjami Ewangeliarz Strahovski z IX wieku. 

Sala Filozoficzna (Filosofický sál), zbudowana w latach 1782-1792 przez Ignáza Johanna Palliardiego z inicjatywy opata Václava Mayera w miejscu dawnego spichlerza, ma 32 metry długości, 10 metrów szerokości, 14 metrów wysokości (zajmuje dwa piętra). Sklepienie pokrywa przepiękny fresk wiedeńskiego malarza Franza Antona Maultbertscha Duchowa ewolucja ludzkości (Duchovní vývoj lidstva). Wnętrze mieści ponad 40000 woluminów z zakresu filozofii, historii i filologii.

Obie sale należą do najwspanialszych w Europie.

W 1782 roku cesarz Józef rozwiązał wszystkie klasztory, z wyjątkiem klasztoru na Strahovie. Sprytni mnisi bowiem stworzyli tu instytucję naukową i nawet dostali zgodę od cesarza na zakup wyposażenia z rozwiązanego w 1784 roku norbertańskiego klasztoru Louka na Morawach.

Godziny otwarcia:

codziennie 10.00 – 12.00 i 13.00 – 17.00

Bilety:

Dorośli/Ulgowy 80 Kč/50 Kč

Przy klasztorze naprzeciw wejścia na dziedziniec stoi bazylika Wniebowzięcia Panny Marii (basilika Nanebevzetí Panny Marie). Powstała w miejscu trójnawowej romańskiej bazyliki, wybudowanej tu wraz z klasztorem w 1143 roku. Przebudowana najpierw w XIII wieku w stylu gotyckim, później w stylu renesansowym na początku XVII wieku (Giovanni Bossi), otrzymała obecny kształt w XVIII wieku, dzięki architektowi Anselmo Lurago. Nawa ma 63 metry długości i jest zakończona apsydą, 10 metrów szerokości (transept), 16 metrów wysokości. Malowidła przedstawiające legendę św. Norberta są dziełem Antonina Palliardiego (1743 rok). Rzeźbiarski wystrój marmurowego ołtarza głównego przedstawiający wniebowzięcie wykonał Ignác Platzer (1768 rok), zaś rzeźbiarska dekoracja dziesięciu ołtarzy bocznych w filarach jest dziełem Jana Antonina Quitainera (1744 rok). W świątyni (w nieznanym miejscu) pochowano jej założycieli: księcia Władysława II i biskupa Henryka Zdíka.

Do nawy głównej od strony północnej przylega kaplica św. Norberta (kaple sv. Norberta) (wcześniej św. Urszuli). W ołtarzu głównym w mosiężnym sarkofagu znajduje się hebanowa trumna kryjąca szczątki doczesne św. Norberta (złożone tu w 1873 roku). Po stronie południowej znajduje się kaplica Matki Bożej Pasawskiej (kaple Panny Marie Pasovské).

Na kościelnych organach grał Mozart podczas pobytu w Pradze w 1787 roku.

Za klasztornym kościołem dziedziniec i wejście do Galerii na Strahovie (Strahovská obrazárna), w której obejrzeć można wspaniałą kolekcję dzieł sztuki Od gotyku do romantyzmu (Od gotiky k romantismu), m. in. średniowieczne rzeźby i obrazy, wśród nich XIV-wieczną gotycką Madonnę ze Strahova (Strahovská madona) z około 1340 roku.

Galeria Strahowska istniała już w na początku XIX wieku. Wówczas, pośród 400 innych dzieł, w posiadaniu galerii był obraz Albrechta Dürera Święto Różańcowe (dziś w Pałacu Sternbergów). Pod koniec XIX wieku obrazów było już ponad 1000. W latach pięćdziesiątych ubiegłego wieku władze komunistyczne przekazały znaczną część wartościowych dzieł Galerii Narodowej w Pradze (część zbiorów odzyskano). Dziś kolekcja liczy przeszło osiemnaście tysięcy eksponatów. Znajdują się tu dzieła cenionych artystów, m. in.: Petera Brandla, Karela Škréty, Jana Kryštofa Liški, Anthonisa van Dycka oraz Václava Vavřinca Reinera. Wystawa jest podzielona tematycznie: Malarstwo i rzeźba lat 1300 – 1550 (Malířství a sochařství 1300 – 1550), Malarstwo Rudolfińskie (Rudolfínské malířství), Malarstwo holenderskie i flamandzkie z 16 do 17 wieku (Flámské a nizozemské malířství 16. – 17. století), Malarstwo włoskie (Italské malířství), Malarstwo środkowoeuropejskie od 17 - 18 wieku (Středoevropské malířství 17. - 18. století), Czeskie malarstwo 19 wieku (České malířství 19. století). W Galerii również znajduje się ekspozycja przedstawiająca historię klasztoru i postać św. Norberta (Strahovský klášter a sv. Norbert).

Godziny otwarcia:
codziennie 10.00 – 11.30 i 12.00 – 17.00

Bilety:

Dorośli/Ulgowy/Rodzinny 100 Kč/50 Kč/200 Kč


Jak pogryziona przez pszczoły
Jest czeska twarz Madonny

Jej siostra siedząca nieruchomo na Tynie
Do nieba prowadzi złote praskie rzemiosła
Na majówkę ze złodziejami pod Wyszechrad popłynie
W każdej chwili Madonna Strachovska

Wymyka się spod korony
Włosów złota przędza
Małe trzewiczki uliczek
Trzyma Madonna w rękach

Kiedy słyszy nasze
Na rondlu wielkim muzyki
Buty wkładać zaczyna
Wpina we włosy – grzebyki

Ta dziewczyna – Madonna Strachovska
Która robi salta razem z Dzieckiem
Na ręku


Która ma bary rzeźnika
Ma w sobie
Coś z jarmarcznej sztuki cudu

Zdaje się – że świętą Gołębicę
Wyciąga z rękawa

Madonna Strachovska jedyna
Która ma jeszcze
Twarz z ludu

Jedyna kobieta
Jeszcze dla nas
(Harasymowicz: Praskie medytacje. X – Madonna Strachovska, s.93-94)

Na terenie kompleksu klasztornego jest jeszcze niewielkie Muzeum Miniatur, browar i restauracja z tarasem widokowym.

Po zwiedzeniu klasztoru można udać się na wzgórze Petřin (uliczką Strahovską za klasztorem i przejść przez Strahovski Ogród (Strahovská zahrada), stamtąd zaś zejść, bądź zjechać kolejką na Małą Stranę lub wrócić do przez Pohořelec lub przez Petřin do Úfoz i to rozwiązanie polecam najbardziej, ponieważ oprócz wspaniałych widoków rozpościerających się z górnej części uliczki, miniemy kilka interesujących kamienic (w dolnej części, bliżej Nerudovej).

dziedziniec klasztoru Na Strahovie (fot. R. J)

klasztorna restauracja (z jej terenu rozciąga się wspaniały panoramiczny widok na Pragę) (fot. R.J.)

wnętrze bazyliki Wniebowzięcia

Sala Filozoficzna

strahowski gabinet osobliwości

św. Norbert

biblioteka

kościół św. Rocha - galeria Miro

główna brama z posągiem św. Norberta

Sala Filozofii - pocztówka z 1904 r.

(z mojej kolekcji)