Teatr Narodowy

widok z Mostu Karola (fot. R. J.)

Teatr Narodowy (fot. R. J.)

Widoczna z drugiego brzegu Wełtawy, ta jedna z najbardziej charakterystycznych praskich budowli to Teatr Narodowy (Národní divadlo) (przy ul. Národní třída), wzniesiony przez Josefa Zítka, profesora architektury na Politechnice Czeskiej. Gmach reprezentuje styl neorenesansowy, a w jego sylwetce widać wyraźną inspirację letnim pałacykiem królowej Anny. Wystrój rzeźbiarski i malarski wykonali: współpracownik Zítka – Bohuslav Schnirch, František Ženíšek oraz Josef Myslbek. Kapitał na budowę zgromadzono z publicznych składek. Prace prawie ukończono w 1881 r., zaczęto nawet dawać pierwsze przedstawienia i teatr spłonął, co było klęską odczytywaną jako koniec całego ruchu odrodzenia narodowego.W rekordowo krótkim czasie budynek wzniesiono na nowo i 18 listopada 1883 r. Teatr Narodowy otwarto po raz drugi. Inaugurację uświetniła Libusza Bedřicha Smetany, w której zabrzmiało: Mój drogi naród czeski ma dość sił, nic go nie zmoże, będzie w chwale żył!


Wnętrze teatru - niezwykle imponujące - pełne złoconych stiuków, marmurów, popiersi, obrazów, malowideł, przeciężkich żyrandoli, lamp i czerwonych dywanów można zwiedzić wirtualnie http://www.narodni-divadlo.cz.

(...)Wykształcona Europa już niemal od dwóch wieków nie uświadamiała sobie istnienia samodzielnego narodu czeskiego.(...) Aż tu nagle pojawiło się kilku ludzi podrzędnej kondycji społecznej i – z nielicznymi wyjątkami – zaledwie o średnim wykształceniu, którzy wbili sobie do głowy, że wskrzeszą nie istniejący od dawna naród. Wznieśli na praskim targu drewnianą budę i tam w prostym, szorstkim języku przedstawiali sztuki teatralne dla służących, posługaczy i żołnierzy, chlubiąc się w nich swą narodową przeszłością.(...) I nagle, w ciągu zaledwie kilku dziesięcioleci, sytuacja zmienia się niewiarygodnie.(...) Z drewnianej budy, gdzie przedstawiano pierwsze czeskie sztuki, wyrasta wspaniały teatr, dostojna świątynia kultury narodowej, a lud, wyrażając swój stosunek uczuciowy, nazywa go „Złotą Kapliczką”.(...)

(Krejči: Praga. Legenda i rzeczywistość, s. 168-169)

pocztówka z lat 30-tych ubiegłego wieku (z mojej kolekcji)

pocztówka z 1907 r. (z mojej kolekcji)

Obok - niezbyt urodziwa szklana konstrukcja tzw. Nová Scéna, wzniesiona w 1983 r. wg projektu Karela Pragera w ramach rekonstrukcji Teatru Narodowego i zagospodarowania przestrzeni między klasztorem a sceną. Ma tu swą siedzibę teatr Laterna Magika, słynący z nowoczesnych przedstawień multimedialnych. 

Teatr Narodowy Republiki Czeskiej dzisiaj składa się z trzech zespołów artystycznych - opery, baletu i dramatu i obejmuje pięć scen - Teatr Narodowy,  Teatr Stanowy, Operę Narodową, Nową Scenę i Teatr Kolovrat. 

Po drugiej stronie ul. Narodní třída, naprzeciw „Złotej Kapliczki” znajduje się Pałac Lażańskich (Palác Lažanských). Został zbudowany w latach 1861-1863 wg projektu Vojtěcha Ignáca Ullmanna dla hrabiego Prokopa Lažanskiego. Na parterze mieści się słynna Café Slavia, będąca w latach 30-tych ubiegłego wieku popularnym miejscem spotkań praskiej elity kulturalnej, związanych zwłaszcza ze sceną sąsiadującego z kawiarnią teatru. Café Slavia została ponownie otwarta po gruntownym remoncie w 1997 r. (po kilkuletniej przerwie). W XIV w. była w tym miejscu łaźnia o nazwie Malovaná, później szpital dla ubogich kobiet. 

Praga słynęła w latach dwudziestych i trzydziestych ubiegłego wieku z dużej liczby kawiarń. Niektóre z nich pełniły funkcje salonów literackich. Spotykali się tam najznamienitsi literaci, powstawały dzieła.

Za teatrem - wyróżniający się różową fasadą kościół św. Urszuli z klasztorem (Kostel sv. Voršily a klášter). Kościół zbudował w latach 1702-1704 Marcantonio Canevalo. Klasztor powstał nieco wcześniej, również według projektu tego architekta. Wystrój rzeźbiarski świątyni wykonał František Preiss, autorem obrazu Wniebowzięcie Panny Maryi jest znakomity barokowy malarz Peter Brandl, św. Urszulę sportretował Karel Liška. Przy kościele znajduje się winiarnia. 

Teatr Viola przy ul. Narodní třída 7  (fot. R. J.)

przy teatrze - widok na Zamek Praski, Hradczany i Małą Stranę - pocztówka z 1911 r. (z mojej kolekcji)