Na terenie Zamku Praskiego, tuż za trzecim dziedzińcem znajduje się Plac św. Jerzego (Jiřské náměsti), na nim zaś charakterystyczna budowla, bazylika św. Jerzego (Bazilika sv. Jiři), wyróżniająca się widocznymi z wielu miejsc w Pradze dwoma, na pierwszy rzut oka bliźniaczymi wieżami i czerwonawą fasadą. Jeśli przyjrzeć się wieżom dokładnie, widać, że prawa (południowa) wieża jest nieco szersza niż lewa (północna). Północną nazwano Ewa, południową – Adam. Świątynia zaliczana jest do najznakomitszych zabytków romańskich w Czechach (barokowa fasada z figurami księcia Wratysława i ksieni Mlady oraz płaskorzeźbą św. Jerzego może pozornie temu przeczyć). Wnętrze, w przeciwieństwie do szaty zewnętrznej, którą zmieniły liczne przebudowy, zachowało wygląd pierwotny.
Około 915 roku Wratysław I ufundował na grodzie praskim kościół św. Jerzego, który do utworzenia biskupstwa w Pradze w 973 roku służył jako centrum organizacji kościelnej. Pięćdziesiąt lat później bazylika została powiększona – Bolesław II założył przy niej klasztor benedyktynek (patrz: Klasztor św. Jerzego). Niszczona przez pożary, odbudowywana, poddawana renowacjom i licznym rozbudowom, zawdzięcza swój obecny stan rekonstrukcji przeprowadzonej w latach sześćdziesiątych XX wieku. Jest uważana za najpiękniejszą romańską świątynię w Pradze. Wnętrze pochodzi z XII wieku, z wyjątkiem nieco młodszej, gotyckiej kaplicy św. Ludmiły (babki św. Wacława, zamordowanej w 921 roku), która znajduje się na prawo od prezbiterium i mieści godny uwagi wapienny grobowiec świętej z końca XIV wieku. Prezbiterium połączone jest z nawą pięknymi barokowymi schodami. Nad ołtarzem widnieją wczesnośredniowieczne freski. Sama nawa, prosta i wąska ma ascetyczny wygląd. Jest pozbawiona dekoracji, tylko jej górne partie dzielą empory (rodzaj galerii), oparte na kolumnach z arkadowymi zwieńczeniami. Warto też zajrzeć do krypty z 1142 roku (pod schodami do prezbiterium), w której obok grobowców pierwszych ksieni klasztoru znajduje się posąg – personifikacja Vanitas z wężami i jaszczurkami we wnętrznościach. Posąg zwany był potocznie Brygidą.
Vanitas vanitatum, et omnia vanitas (Marność nad marnościami i wszystko marność) cyt. z Księgi. Koheleta – marność (wszelkich dóbr ziemskich) – to jeden z naczelnych motywów sztuki baroku.
Z rzeźbą wiąże się niesamowita opowieść o zabójstwie z zazdrości. W kwietniu 1784 roku rzeźbiarz Spinelli zamordował w kościele św. Jerzego swą kochankę Mariannę, córkę praskiego ogrodnika zamkowego i wrzucił ją do potoku w Jelenim Parowie. Morderstwo wyszło na jaw, artysta zaś został skazany na śmierć. Przed egzekucją wyrzeźbił ofiarę swej namiętności właśnie w takiej postaci, w jakiej ją odnaleziono. Na miejscu straceń został ułaskawiony i skazano go na karę trzech lat... sprzątania miejskich ulic. Kościół ponownie wyświęcono.
Wratysław I zmarł w 921 roku i został pogrzebany w drewnianym sarkofagu na osi głównej kościoła. Dziś spoczywa obok Bolesława II w tumbie we wschodniej części bazyliki.
Na początku XVIII wieku František Maximilián Kaňka wzniósł obok bazyliki kaplicę św. Jana Nepomucena (kaple sv. Jana Nepomuckého).
Po lewej stronie kościoła znajduje się klasztor św. Jerzego (Jiřský klášter). Założony w 976 roku przez siostrę księcia Bolesława II – Mladę, jest najstarszym klasztorem w Czechach. Wielokrotnie przebudowywany, zachował XIV-wieczny krużganek.
Klasztor był pierwotnie cmentarzyskiem rodu Przemyślidów, przez wieki też stanowił ważny ośrodek kultury, powstało tu wiele cennych manuskryptów. W 1782 roku Józef II zamienił klasztor w koszary. Od roku 1975 roku do niedawna była tu sala wystawowa Galerii Narodowej (obecnie kolekcja znajduje się w Pałacu Schwarzenbergów).
Mlada – benedyktynka była ksienią (żeński odpowiednik opata – przełożonego klasztoru). Ksienią, która miała m.in. przywilej koronowania czeskich królowych, mogła zostać wyłącznie dziewica z książęco-królewskiej dynastii Przemyślidów.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz