kościół Matki Boskiej Zwycięskiej i praskie Jezulątko

fasada kościoła Matki Boskiej Zwycięskiej

W dzielnicy Mała Strana przy ul. Karmelitskiej znajduje się kościół Matki Boskiej Zwycięskiej (Kostel Panny Marie Vítězné a svatého Antonína Paduánského), najstarsza świątynia barokowa w Pradze. Zbudowany w latach 1611-1613 przez luteranów, 21 lipca 1613 r. został poświęcony Świętej Trójcy, a w 1621 r. stał się centrum kontrreformacji. Od 1624 r. należy do karmelitów, wtedy też (8 września) poświęcono go Matce Bożej Zwycięskiej i św. Antoniemu z Padwy. Na mocy dekretu cesarza Józefa II z 1782 r. o kasacji zakonów karmelici opuścili klasztor (i kościół). Wrócili doń po przeszło dwustu latach w 1993 r.
Kościół zasłynął dzięki figurce praskiego Dzieciątka Jezus (pražské Jezulátko), podarowanej klasztorowi w 1628 r. przez księżniczkę Polyxenę Lobkovitz, żonę kanclerza Czech. Figurka należąca do posagu jej matki, damy dworu hiszpańskiej królowej, została przywieziona z Hiszpanii w 1555 r. Jezulątko ma sporą kolekcję sukienek, darowanych przez pielgrzymów z całego świata, oraz trzy korony - dwie wykonane przez praskich złotników (jedna z 1767 r., druga z początku XIX w.), trzecią podarowaną przez papieża Benedykta XVI w 2009 r. Najstarsza korona z 1655 r. (wówczas figura została koronowana przez biskupa Pragi) zaginęła.

W czasie wojny trzydziestoletniej figurka zapodziała się. Odnalazł ją brat Cyril. Gdy trzymał Jezulątko (miało połamane ręce) w dłoniach, zdało mu się, że słyszy:

Smilujte se nade mnou a já se smiluji nad vámi,
dejte mi moje ruce a já vám dám svůj pokoj,
jak mne budete ctít, tak já vám budu žehnat!

Zmiłuj się nade mną, a ja będę mieć miłosierdzie dla Ciebie,
Daj mi moje ręce, a dam wam swój pokój,
Jak mnie będziecie czcić, tak ja wam będę błogosławił!

 

Figurka otrzymała nowe ręce i wówczas za jej sprawą zaczęły dziać się cuda. Po obu stronach ołtarza powieszono tabliczki dziękczynne od osób, które doświadczyły cudownej mocy Jezulątka.

praskie Jezulątko

Słynny Jezusek znajduje się w szklanej gablocie w centralnym ołtarzu po prawej stronie kościoła. Figurka jest drewniana, pokryta woskiem (ze względu na kruchość, pod sukienką zabezpieczona srebrną kapsułą). Prawa ręka Jezuska jest podniesiona w geście błogosławieństwa. Po bokach - figury Matki Boskiej i św. Józefa, Bóg Ojciec-starzec - na szczycie ołtarza. Po prawej na górze unosi się Duch Święty w postaci gołębicy. Rzeźby są dziełem Petra Prachnera. Marmurowy ołtarz został wykonany przez Františka Lauermanna w 1776 r.

Wnętrze świątyni zwłaszcza w dolnej części "kipi od złota", jednak ściany pozostały białe, sklepienie również - jak na świątynię barokową bardzo ascetyczne, ozdobione wyłącznie herbami. Marmurowe chrzcielnice to element starego kościoła protestanckiego.
Przy wejściu do świątyni widzimy po obu stronach kaplice: po prawej kaplica Matki Boskiej, po lewej kaplica Świętego Krzyża (tu w latach 1656-1776 była figurka Praskiego Dzieciątka Jezus). Ołtarze po prawej stronie nawy są poświęcone: rodzinie Jezusa Chrystusa - św. Joachimowi i Annie, rodzicom Najświętszej Maryi Panny (z obrazem namalowanym w 1716 r. przez Petra Brandla), kolejne Dzieciątku Jezus z Pragi i św. Józefowi (obraz namalowany w 1720 r. przez Petra Brandla).  Z lewej strony kościoła ołtarze są poświęcone św. Teresie od Dzieciątka Jezus (1752 r., Jan Jiří Dietrich), św. Janowi od Krzyża (1669 r., Matthew Zimprecht), św. Szymonowi i Matce Bożej Szkaplerznej (przed 1620 r., Peter Brandl).
Po lewej stronie znajduje się kazalnica. W górnej części widzimy pomnik legendarnego założyciela karmelitów proroka Eliasza w ognistym rydwanie, poniżej - proroka Elizeusza z Góry Karmel.

Ołtarz główny ma formę łuku triumfalnego. Został zbudowany w 1717 r. według projektu Jana Ferdinanda Schora. Rzeźby przedstawiają św. Teresę od Jezusa i św. Jana od Krzyża, po bokach stoją prorok Eliasz i Elizeusz. Mały obraz o tematyce bożonarodzeniowej przedstawia Maryję, Józefa i pasterzy. Na dużym obrazie widzimy Najświętszą Maryję Pannę (Matyáš Mayer, 1627-1637).
Na prawo od ołtarza głównego znajduje się wejście do muzeum praskiego Jezulątka, gdzie można obejrzeć zgromadzone tam m. in.: sukienki Jezulątka, kielichy, obrazy, krzyże. Wyświetlany film pokazuje siostry karmelitanki przy przebieraniu Jezuska. Wstęp wolny.
 

wnętrze kościoła Matki Boskiej Zwycięskiej

ołtarz Dzieciątka Jezus

 

tabliczki dziękczynne z prawej strony ołtarza

tabliczki dziękczynne z lewej strony ołtarza

 

 (...) Jestem na ulicy Újezd na Malej Stranie, gdzie Benedykt XVI wprost z lotniska przyjeżdża do kościoła Matki Boskiej Zwycięskiej, żeby wręczyć złotą koronę słynnemu praskiemu Dzieciątku Jezus. Dzieciątko (mówi się na nie "Jezulátko") to czterdziestosiedmiocentymetrowa rzeźba małego (może trzyletniego z wyglądu) Jezusa, która uratowała Pragę przed Szwedami w 1639 roku i potrafi uzdrawiać. Wczorajsza gazeta "Mladá fronta DNES" podkreśla, że klasztor Karmelitów, którzy dbają o Jezulátko, jest miejscem, które inspirowało Antoine'a de Saint-Exupéry'ego do napisania Małego Księcia. (Według mnie Jezulátko wygląda jak jego wcielenie). W tym miejscu pewien Brazylijczyk wymodlił sobie nawet sławę pisarza. Nazywa się Paulo Coelho i do dziś to wspomina.

Sprzedawca jezulátek z naprzeciwka wyznaje gazecie, że do sklepu karmelitów przychodzą głównie Włosi, Hiszpanie i Brazylijczycy. Czechów jest może z dziesięć procent i najczęściej pytają: - To jakaś lalka, nie?

Pod kościołem jest z tysiąc osób, najbardziej słychać polskie głosy. (...)

Papież podaje rękę najbliżej stojącym. Burmistrz Pragi Pavel Bém wita go "w najbardziej ateistycznym kraju świata", ale podkreśla, że przecież Benedykt XVI przywozi wartości, które mogą być wspólne dla wszystkich, choćby miłość bliźniego. (...)

(Mariusz Szczygieł: Zrób sobie raj. Wydawnictwo Czarne. Wołowiec 2010, s. 161-162)

(...)W idealnym muzeum praskich manekinów umieściłbym także Jezulátko, czyli Praskie Dzieciątko, woskową figurkę, która zależnie od pory roku zmienia szaty z najcieńszego jedwabiu i ze złotego brokatu.(...) O ile zwalista postać Golema, obrócona w końcu w stos gliny, zwiastowała zawsze nieszczęście i zamęt, o tyle Jezulátko, urocze dzieciątko, odziane w najdelikatniejsze tkaniny, (...)niosło zawsze uzdrawiającą pociechę, podtrzymywało żar w sercu wątpiących, było panaceum na choroby duszy. I mniej ważne jest wtedy, że głównym fundatorem tej posępnej świątyni, w której kryptach w otwartych trumnach widnieją w całej ich świetności mumie protektorów zakonu karmelitów, był surowy hiszpański generał Baltazar de Marradas, ten sam, który w legendzie Juliusa Zeyera „Inultus” (1895) zamawia u rzeźbiarki Flavii Santini wizerunek umierającego Chrystusa.(...)

(Ripellino: Praga magiczna, s. 27)

 

Modlitwa Ojca Świętego Benedykta XVI do Praskiego Dzieciątka Jezus


Panie Jezu,
widząc Cię jako Dziecię,
wierzymy, że jesteś Synem Bożym,
który stał się człowiekiem
z Ducha Świętego
w łonie Dziewicy Maryi.
Tak jak w Betlejem Maryja z Józefem,
aniołowie i pasterze się Tobie kłaniali,
i my się Tobie kłaniamy,
wyznając, że Ty Jesteś Zbawicielem.
Stałeś się ubogim,
abyś nas swym ubóstwem ubogacił.
Daj, niech nigdy nie zapominamy
o ubogich i cierpiących.
Miej w opiece nasze rodziny.
Błogosław dzieciom na całym świecie.
Niech miłość, którą przyniosłeś
uczyni nas szczęśliwszymi.
Niech wszyscy ludzie zrozumieją
orędzie Bożego Narodzenia,
że przyszedłeś darować światło,
radość i pokój całemu światu.
Który żyjesz i królujesz
z Bogiem Ojcem
w jedności Ducha Świętego,
Bóg, przez wszystkie wieki wieków.

Amen.

widok z Zamku Praskiego na Małą Stranę: kościół Matki Boskiej Zwycięskiej (mniejszy)